Raport IPCC 2022 – Grupa Robocza II (WGII) – skutki i adaptacja

Grupa Robocza II bada stopień narażenia systemów społeczno- ekonomicznych i naturalnych na skutki zmian klimatu, negatywne i pozytywne konsekwencje zmian klimatu i możliwości do nich adaptacji.

Najnowszy raport tej grupy został opublikowany 28 lutego 2022 i jest podsumowaniem 34,000 publikacji. Udział w nim wzięło 270 autorek i autorów z 76 krajów. Raport opisuje zachodzące zmiany klimatu i sugeruje, które działania adaptacyjne będą miały największą efektywność oraz które regiony, ekosystemy i skupiska ludzkie są najbardziej narażone. Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres nazwał ten raport “mapą ludzkiego cierpienia”.

Najistotniejsze wnioski z raportu drugiej Grupy Roboczej:

1. Zmiany klimatu w postaci susz, powodzi, fal gorąca zachodzą w kazdej czesci swiata bez wyjątku i zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu i życiu milionów ludzi. Na początku 2022 roku globalne ocieplenie osiągnęło poziom 1.1 °C (cel Porozumienia Paryskiego to utrzymanie ocieplenia w granicy 1.5 - 2 °C). Z powodu zmian klimatycznych w ciągu ostatnich 60 lat produktywność plonów  na kontynencie afrykańskim zmniejszyła się o ⅓, a od 2008 roku około 20 milionów ludzi rocznie traci dach nad głową. Corocznie połowa ludności świata nie ma zapewnionego bezpieczeństwa wodnego przynajmniej jeden miesiąc w roku.
2. W średniej perspektywie (do 2040 roku) skutki zmian klimatycznych będą coraz bardziej dotkliwe, nawet jeśli świat dokona szybkiej dekarbonizacji. IPCC ocenia, że w ciągu najbliższych 10 lat od 32-132 milionów ludzi doświadczy skrajnego ubóstwa.
3. Ryzyko będzie rosło szybko i proporcjonalnie do wysokich temperatur, powodując nieodwracalne zmiany w ekosystemach. Nawet jeśli społeczność międzynarodowa ograniczy ocieplenie do 1.5 °C wiele lodowców na naszej planecie zniknie lub znacznie się zmniejszy. Ok. 14% gatunków żyjących na Ziemi będzie zagrożonych zupełnym wyginięciem. Jeżeli cel 1.5 °C zostanie przekroczony, wzrasta ryzyko masowego wymierania lasów, które zamiast pochłaniać dwutlenek węgla staną się jego kolejnym źródłem. Huragany zyskają na sile, susze i fale gorąca będą trwały dłużej, intensywne deszcze będą regularnie powodowały powodzie.
4. Konflikt, wyzwania rozwojowe, brak infrastruktury i silnych instytucji negatywnie wpłynie na zdolność adaptacyjną krajów i regionów. Problem ten dotyczy przede wszystkim krajów globalnego Południa.
5. Adaptacja jest kluczowa. Rozwiązania adaptacyjne istnieją, ale najbardziej narażone społeczności potrzebują więcej wsparcia w ich realizacji. IPCC szacuje, że  potrzeby adaptacyjne krajów rozwijających się osiągnąć 127 miliardów dolarów rocznie w 2030 i 295 miliardów dolarów rocznie w 2050. Jednak na chwilę obecną adaptacja jest finansowana  tylko przez 4-8% międzynarodowych pływów finansowych przeznaczonych na walkę ze zmianami klimatu (ang. Climate finance). Jako przykłady skutecznych strategii adaptacyjnych IPCC podaje:
   1. programy społeczne skierowane na poprawę standardu życia społeczności (dostęp do czystej wody, kanalizacji, opieki zdrowotnej itd.);
   2. ochronę ekosystemów np. odnowa i zrównoważone zarządzanie ekosystemami, zrównoważone rolnictwo (wkomponowanie drzew w teren rolnicze, zróżnicowanie plonów);
   3. Inwestycje w nowe technologie i infrastrukturę, np. Poprzez budowę kanałów przeciwpowodziowych, dostęp do roślin uprawnych odpornych na susze, odnawialne źródła energii.
6. Niektóre skutki zmian klimatycznych są już za daleko zaawansowane, aby się do nich zaadaptować. Przykładami takich strat i szkód jest np. wymarcie dużych ekosystemów raf koralowych, które były źródłem żywności dla społeczności nadbrzeżnych, bądź też zalanie terenów zamieszkanych przez podnoszący się poziom morza. Wraz z postępującym ociepleniem te nieodwracalne skutki będą miały coraz większy zasięg i coraz bardziej różnorodny wymiar (pustynnienie, brak dostępu do wody, załamanie produkcji rolniczej).

Opr. Instytut Zielonej Gospodarki na podstawie materiałów Intergovernmental Panel on Climate Change i World Resources Institute.